Trên thực tế có rất nhiều trường hợp, chủ sử dụng bị người khác giữ sổ đỏ, dù đã đòi nhiều lần nhưng bên chiếm giữ vẫn không trả. Vậy, trường hợp bị người khác giữ sổ đỏ của mình thì chủ sử dụng đất có quyền khởi kiện yêu cầu người đang chiếm giữ trả lại sổ đỏ không?
Hãy cùng Luật Trường Minh Ngọc tìm hiểu vấn đề này như sau:
Sổ đỏ có phải là tài sản không?
Sổ đỏ là cách gọi thông thường của Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
- Khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai năm 2024 quy định: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất là nhà ở, công trình xây dựng gắn liền với đất theo quy định của pháp luật. Giấy chứng nhận về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của các luật có liên quan được thực hiện theo quy định của Luật này có giá trị pháp lý tương đương như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất tại Luật này.
- Căn cứ quy định tại Điều 105 Bộ luật Dân sự năm 2015 về tài sản:
1. Tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản.
2. Tài sản bao gồm bất động sản và động sản. Bất động sản và động sản có thể là tài sản hiện có và tài sản hình thành trong tương lai.
- Vật: Theo Điều 110 Bộ luật dân sự năm 2015 vật chính và vật phụ:
1. Vật chính là vật độc lập, có thể khai thác công dụng theo tính năng.
2. Vật phụ là vật trực tiếp phục vụ cho việc khai thác công dụng của vật chính, là một bộ phận của vật chính, nhưng có thể tách rời vật chính.
3. Khi thực hiện nghĩa vụ chuyển giao vật chính thì phải chuyển giao cả vật phụ, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
.png)
- Quyền tài sản: Theo Điều 115 Bộ luật dân sự năm 2015: “Quyền tài sản là quyền trị giá được bằng tiền, bao gồm quyền tài sản đối với đối tượng quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác”.
- Về giấy tờ có giá: Theo công văn số 141/TANDTC -KHXX của Toà án nhân dân tối cao, giấy tờ có giá gồm:
+ Hối phiếu đòi nợ, hối phiếu nhận nợ, séc, công cụ chuyển nhượng khác được quy định tại Điều 1 của Luật các công cụ chuyển nhượng năm 2005;
+ Trái phiếu Chính phủ, trái phiếu công ty, kỳ phiếu, cổ phiếu được quy định tại điểm c khoản 1 Điều 4 của Pháp lệnh ngoại hối năm 2005;
+ Tín phiếu, hối phiếu, trái phiếu, công trái và công cụ khác làm phát sinh nghĩa vụ trả nợ được quy định tại điểm 16 Điều 3 của Luật quản lý nợ công năm 2009;
+ Các loại chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ; quyền mua cổ phần, chứng quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai, nhóm chứng khoán hoặc chỉ số chứng khoán; Hợp đồng góp vốn đầu tư; các loại chứng khoán khác do Bộ Tài chính quy định) được quy định tại khoản 1 Điều 6 của Luật chứng khoán năm 2006 (đã được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2010);
+ Trái phiếu doanh nghiệp được quy định tại Điều 2 của Nghị định số 52/2006/NĐ-CP ngày 19/5/2006 của Chính phủ về “Phát hành trái phiếu doanh nghiệp”.
Như vậy, từ những quy định trên có thể thấy, sổ đỏ hay giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là tài sản.
.png)
Có được khởi kiện đòi Sổ đỏ đang bị người khác chiếm giữ không?
Liên quan đến quyền khởi kiện đòi sổ đỏ, Bộ luật tố tụng Dân sự năm 2004 không có quy định và tại Công văn số 141/TANDTC – KHXX cũng khẳng định việc khởi kiện đòi lại sổ đỏ không thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án, trường hợp khởi kiện thì Toà án không thụ lý giải quyết.
Tuy nhiên, kể từ khi có Bộ luật Dân sự năm 2015 và Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, pháp luật đã mở ra cho người dân quyền khởi kiện để đòi lại sổ đỏ khi bị người khác chiếm giữ cụ thể:
Theo quy định tại Điều 14 Bộ luật Dân sự năm 2015 và Điều 4 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì Toà án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng:
Điều 4. Quyền yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
1. Cơ quan, tổ chức, cá nhân do Bộ luật này quy định có quyền khởi kiện vụ án dân sự, yêu cầu giải quyết việc dân sự tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu Tòa án bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc của người khác.
2. Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng.
Vụ việc dân sự chưa có điều luật để áp dụng là vụ việc dân sự thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự nhưng tại thời điểm vụ việc dân sự đó phát sinh và cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu Tòa án giải quyết chưa có điều luật để áp dụng.
Việc giải quyết vụ việc dân sự quy định tại khoản này được thực hiện theo các nguyên tắc do Bộ luật dân sự và Bộ luật này quy định.
Điều 14. Bảo vệ quyền dân sự thông qua cơ quan có thẩm quyền
1. Tòa án, cơ quan có thẩm quyền khác có trách nhiệm tôn trọng, bảo vệ quyền dân sự của cá nhân, pháp nhân.
Trường hợp quyền dân sự bị xâm phạm hoặc có tranh chấp thì việc bảo vệ quyền được thực hiện theo pháp luật tố tụng tại Tòa án hoặc trọng tài.
Việc bảo vệ quyền dân sự theo thủ tục hành chính được thực hiện trong trường hợp luật quy định. Quyết định giải quyết vụ việc theo thủ tục hành chính có thể được xem xét lại tại Tòa án.
2. Tòa án không được từ chối giải quyết vụ, việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng; trong trường hợp này, quy định tại Điều 5 và Điều 6 của Bộ luật này được áp dụng.
.png)
Ngoài ra, căn cứ thêm quy định tại Điều 164 Bộ luật Dân sự 2015:
Điều 164. Biện pháp bảo vệ quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản
1. Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác buộc người có hành vi xâm phạm quyền phải trả lại tài sản, chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật việc thực hiện quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại...
Như vậy, mặc dù sổ đỏ hay giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là giấy tờ có giá và hiện nay chưa có điều luật cụ thể về việc giải quyết yêu cầu đòi lại sổ đỏ đang bị người khác chiếm giữ. Tuy nhiên, trường hợp đương sự có yêu cầu thì Toà án không được từ chối giải quyết và phải thụ lý giải quyết vụ án trên cơ sở xác định đây là tranh chấp về quyền sở hữu và quyền khác đối với tài sản theo Khoản 2 Điều 26 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.
Lưu ý: Các vấn đề được giải đáp chi tiết tại Mục 2 phần IV Công văn số 02/TANDTC-PC ngày 02/8/2021 của Toà án nhân dân tối cao V/v giải đáp một số vướng mắc trong xét xử
Dịch vụ Luật sư tư vấn và giải quyết tranh chấp đất đai của Luật Trường Minh Ngọc
Trên đây là những chia sẻ của Luật Trường Minh Ngọc về vấn đề Có được khởi kiện đòi lại Sổ đỏ đang bị người khác chiếm giữ không? Bài viết chỉ mang tính tham khảo, không phải là ý kiến tư vấn để giải quyết một vụ việc cụ thể. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần được giải đáp, vui lòng liên hệ cho chúng tôi:
Liên hệ qua Hotline:
- Hotline 1: 093 694 1658 (zalo)
- Hotline 2: 0939 593 486 (zalo)
Liên hệ qua Facebook: Luật sư đất đai giỏi HCM - Luật Trường Minh Ngọc
Liên hệ trực tiếp tại văn phòng: Tầng 3, 68 – 70 Hoàng Diệu, Phường 13, Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh
Liên hệ qua email: infotruongminhngoc@gmail.com
*Lưu ý: Nội dung tư vấn trên đây chỉ mang tính tham khảo. Tùy từng thời điểm và đối tượng khác nhau mà nội dung tư vấn trên có thể sẽ không còn phù hợp do sự thay đổi của chính sách pháp luật. Mọi thắc mắc, góp ý xin vui lòng liên hệ về email: infotruongminhngoc@gmail.com
